Ouder worden
Het moment dat je de eerste grijze haar ziet? Langere hersteltijd na het sporten? Boven de 70 jaar? Rimpels? Ouder worden doe je helemaal vanzelf. Iedereen kijkt er weer anders naar, maar het proces van veroudering is onvermijdelijk. Natuurlijk zijn er grote verschillen tussen mensen. Er zijn mensen die tot ver in de 70 nog volop sporten en gezond zijn. Helaas zijn er ook mensen die wat meer merken dat hun lichaam hen in de steek begint te laten. Maar hoe je ook naar ouder worden kijkt. Uiteindelijk gaat het niet alleen om het getal in jaren, maar over hoe je je voelt en in het leven staat.
Ik las laatst het boek: de edele zweedse kunst van het opruimen van Margareta Magnusson. Een dame van tussen de 80 en 100 jaar oud. Zij reflecteert in dit boekje op het leven en vertelt van alles over Döstädning. Dat is het Zweedse gebruik om je te ontdoen van alle onnodige materiele ballast wanneer je ouder wordt. Het allermooiste vind ik de vrolijke nuchterheid waarmee ze schrijft over haar leven en haar spullen. Ze gaat de confrontatie aan met haar ouder worden en maakt tegelijk ruimte voor wat ze graag nog wil doen, juist door het opruimen en wegdoen van spullen.
Hulp vragen
Als professional organizer spreek ik regelmatig met mensen die het heel lang hebben uitgesteld om hulp te vragen. Dat heeft alles te maken met de weerstand om toe te geven dat je niet alles alleen kunt doen. Of met een stukje schaamte en kwetsbaarheid: want wanneer je om hulp vraagt bij het opruimen zien mensen wat er echt aan spullen ligt op je zolder. Veel mensen zouden heel graag iets willen veranderen in hun huis: minder spullen, mee ruimte, beter georganiseerd of iets dergelijks. Het lukt alleen niet iedereen om dit zelf voor elkaar te krijgen, maar hulp vragen is voor veel mensen een drempel. Hoe komt het nu eigenlijk dat heel veel mensen een drempel ervaren bij het vragen om hulp?
Dit komt door je eigen gedachten of overtuigingen. Een voorbeeld van een gedachte die je zou kunnen hebben: als ik om hulp vraag dan ben ik zwak. Of, als ik om hulp vraag vinden anderen mij lastig. Of: (en dat is er eentje die veel speelt bij mensen die ouder worden) ik tel niet meer mee als ik om hulp vraag, want vroeger kon ik alles zelf. Door deze gedachten en overtuigingen ontstaat schaamte. En als we ons schamen, voelen we ons kwetsbaar en hebben we eerder de neiging om ons terug te trekken, dan om hulp te vragen. We zijn dan als het ware bang dat onze eigen gedachten over de situatie werkelijkheid worden. Want stel je voor dat mensen mij echt lastig vinden als ik om hulp vraag, dan laten ze mij misschien wel in de steek. Uiteindelijk is bijna iedereen bang om afgewezen te worden of eenzaam te worden. En juist dat maakt het dus soms ingewikkeld om hulp te vragen. Juist als het gaat over opruimen als je ouder wordt is het dus van belang om het hier over te hebben. Want in veel gevallen gaat het ouder worden gepaard met het vragen om hulp bij dat proces van opruimen.
Hulp bij het opruimen makkelijker maken
Helaas hebben we geen knop die ons afhelpt van onze schaamte of weerstand om hulp te vragen. Maar er zijn wel wat dingen die je zou kunnen doen om hulp vragen makkelijker te maken.
- Het allerbelangrijkste tegengif tegen schaamte is erover praten. Hoewel dit nu juist een lastige stap is, is het ook de meest effectieve. In de meeste gevallen zul je merken dat het enorm oplucht om tegen iemand te vertellen dat je zo’n moeite hebt met vragen om hulp. Meestal is de ander juist bereid om mee te helpen of in elk geval mee te denken over een oplossing. En in veel gevallen zal er ook een stukje herkenning zijn bij de ander.
- Stel je voor dat je een grote zolder hebt in je huis en dat die vol staat met allemaal dozen die moeten worden uitgezocht, omdat je kleiner wilt gaan wonen. Dat kan ontzettend overweldigend voelen. Het kan heel goed helpen als je die klus als het ware in kleine stukjes hakt. Hierdoor wordt het duidelijk wat er precies moet worden gedaan en wanneer, kun je ook beter nadenken over wie geschikt is om hulp te vragen. Je kunt bijvoorbeeld iemand vragen om te helpen bij het wegbrengen van spullen naar de kringloop en weer iemand anders om je te helpen bij het maken van keuzes. Door kleine klusjes te bedenken, wordt het hulpvragen dus makkelijker.
- Wat ook helpt is om eens voor jezelf de voordelen op een rijtje te zetten voor het vragen van hulp. Bijvoorbeeld:
Als ik om hulp vraag dan….
- Voel ik me niet zo alleen
- Hou ik meer energie over
- Hou ik tijd over
- Bereik ik eindelijk het resultaat wat ik zo graag wil
Een leven lang spullen verzamelen
Heerlijk als je je omringd met spullen waar je blij van wordt. Waar mooie herinneringen aan zitten en die je doen terugdenken aan geliefden. Koester dat vooral.
Echter komt er voor veel mensen ook een moment om wat kleiner te gaan wonen, juist omdat ze ouder worden. Ze willen bijvoorbeeld dichter bij hun kinderen zijn of het wordt lichamelijk te zwaar om steeds trap te lopen en daarom is het verstandiger om gelijkvloers te gaan wonen. Natuurlijk zijn er nog veel meer redenen te bedenken. Maar wat de reden ook is: als je kleiner gaat wonen zit daar vrijwel altijd de consequentie aan dat er afscheid genomen moet worden van spullen die je al jarenlang om je heen hebt. En dat is niet voor iedereen even makkelijk. Hoe komt het eigenlijk dat we ons zo kunnen hechten aan spullen?
Dit heeft alles te maken met het endowment-effect. Dat is het toekennen van waarde aan iets dat van ons is. Hierdoor waarderen we de spullen die we bezitten meer, dan dat wat het ons oplevert als we de spullen wegdoen. Met andere woorden: we weten wel dat het best een goed idee is om spullen weg te doen, want daardoor hebben we dan meer rust en ruimte om ons heen, maar ons gevoel vertelt ons dat we dan iets van grote waarde zullen verliezen. Ons brein houd ons dus eigenlijk een beetje voor de gek. We zijn bijvoorbeeld bang dat we als we de spullen van een geliefde wegdoen, we ook de herinneringen aan die persoon zullen kwijtraken. Hoe maak je het dan makkelijker om toch afscheid te nemen van spullen waar je emotioneel aan gehecht bent?
afscheid nemen van spullen met emotionele waarde
- Begin als je gaat opruimen bij spullen die makkelijk zijn om weg te doen, dingen waar je niet aan bent gehecht en die geen of weinig herinneringen oproepen. Op die manier heb je al een beetje geoefend met spullen wegdoen, en wordt het makkelijker om uiteindelijk ook spullen waar je wel aan bent gehecht weg te doen. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan servies, boeken of kleding. Net wat voor jou het makkelijkst is.
- Herinneringen zitten niet in de voorwerpen, maar in jou! Hou dit steeds voor ogen, want het is belangrijk. Dit betekent namelijk dat de herinnering niet verdwijnt wanneer je iets besluit weg te doen. Toch zeggen veel mensen: maar ik dacht hier pas weer aan toen ik dit ding in mijn handen had. Dus eigenlijk heb je dan spullen die de herinnering oproepen. Nogmaals: de herinnering zit in je hart, maar vind je het toch fijn om iets concreets te hebben om de herinnering vast te houden? Maak dan bijvoorbeeld een foto van het voorwerp.
- Als je spullen je herinneren aan iets wat je graag wilt koesteren: doe ze dan niet weg, maar kies de allermooiste uit en zet die in een mooie vitrinekast of maak er een foto-collage van. Zo blijven de spullen toch in je buurt, maar zitten ze je niet meer in de weg. Het is ook nog eens veel leuker om die spullen regelmatig terug te zien, in plaats van ze ergens achter op je zolder in een doos te bewaren.
- Ook spullen die je hebt gekregen van iemand, bijvoorbeeld vanuit een erfenis, kunnen je behoorlijk in de weg zitten. Bedenk dat je huis geen opslagplaats is voor het verleden: jij woont en leeft er nu. En jij mag kiezen welke spullen je gelukkig maken of herinneren aan fijne tijden. Voor alle andere spullen geldt dat ze gewoon weg kunnen: misschien kun je ze verkopen of er iemand anders blij mee maken?
- Tot slot: wees lief voor jezelf. Wanneer het echt niet lukt om iets weg te doen, is het nog niet het juiste moment. Je kunt vragen of iemand je helpt bij het maken van keuzes en anders kun je het nog even uitstellen om te beslissen. Tip hierbij is wel: zorg dat dit over maximaal 1 doos gaat. Anders blijf je het maken van keuzes uitstellen en kom je niet echt dichter bij je doel: een fijn en opgeruimd huis.